| Notater |
- {geni:about_me} # 2026
Nising, Vats. Ole Johannesen Stokka (5f) 1623/30 - 1715 gm Lisbet Sakariasdt Norheim i Etne 1635-1708, sk s.å. (Etne soga Il, s. 363.) Ole og Lisbet budde på fleire gardar - på Skjervheim (6) i 1663 og på Stokkedal (6) i 1666. ElIes finn me han på Nising fram til 1711. Han sat der som leiglending sidan kongen åtte garden. Sjølv åtte han i fleire gardar, men fann det tenleg å sit ja på denne garden. Det var ikkje uvanleg på den tida. I mange år må han ha brukt Nising og Stokkedal saman, og kanskje han har budd litt på kvar av dei gardane. Ole er ein av dei få som kunne skrive på 1600 talet. I 1694 skreiv han under «med egen hand». I 1659/60 betalte han 1 dalar i 3. bygsel for Nising. I 1711 bur Ole på Nising som enkjemann. Ingen av borna er heime, men han har 5 tenarar. Men så må han og truleg ha vore mellom 80 og 90 år på den tida. I 1706 er han 84 år. Kona døydde frå han i 1708. Det var skifte etter henne«Erlig och Gudfrøgtig Dannequinde» - 5. og 6. juni 1708 og «Fremlagt udj Stavanger d. 7. juny Anno 1709». Nemninga "gudfryktig» treng me ikkje ta så altfor bokstaveleg i ein slik samanhang. Skiftebrevet syner at det var velstand på Nising - ein heller stor rikdom til å vere på ein liten og avsides gard på Vestlandet. Noko av rikdommen er nok arv etter faren på Stokka og noko har han sikkert fått frå den velståande familien i Etne som kona kom frå. Men eindel har han truleg samla sjølv og. Ved skifte var det løsøre tileit verde av 540 Rd 2 ort. I tillegg var det jordegods på 9 13 mrk smør og 2 pd 8 sp korn. Det var gods i mange gardar som Stokkedal, Elleflot, Raunes, Nordtveit, Østbø, Kviterøy, Skrunes,Berge i Suldal og Norheim i Etne. Ole skulle ha halvparten sjølv etter lova. Og trass i sine 85 år tok han unna 4 Il pd sm 3 v k i gardane El1eflot, Raunes, Nordtveit og Skrunes. Han hadde ikkje tenkt å leggja opp ennå. Han må ha hatt ei storveges gravferd for kona si - etter ikring 60 års ekteskap: 45 Riksdalar vart sett av til det. Det var likt 9 kyr, 10 ungnaut og l hest. Ein stor flokk bygdefolk og slekt har nok funne vegen til det gravferdshuset. Sølvet er ei soga for seg. I pengar var det glitrande sølvty for 135 Rd 2 mark. Her var m.a. 3 sølv kanner - ei var verd 34 Rd, eit forgylt sølvbelte på 39 stykker sølv til 20 Rd som truleg kom frå Etne. Elles var det 2 brennevinsskåler og 16 sølvskeier. På ei flatskafteskei var inngravert «Brønilde Knudsdatter» og på ei anna «Johannes Osmundsen» sine namn - det er foreldra hans på Stokka. På ei anna flatskafteskei stod bokstavane JTS ogAGD. Ole delte dette sølvet mellom borna «dog med de Wilchor och Forord, at alt Sølfuet schal forblifue i Faderens giemme och Foruaring til Hans Død». Han ville altså ha sølvskapet eller kista si intakt så lenge han levde. Det var ein viss garanti i å ha rikeleg på kistebotn, ein visste aldri kva ein fekk bruk for. Men her var meir i skiftet. 4 koparkjelar, 9 tinfat, 7 tintallerkar og ei tinskål og 4 messingstakar. Av dyr hadde han 21 kyr, Il stutar, 12 ungnaut og 5 hestar. Han åtte 42 sauer, 24 geiter, 72 verar, 36 årsgamle lam og 9 hanekje. Her var båtar og kister, gryter og sengeklede, lindukar og laken med kniplingar. Heile 14 dyner hadde dei og 10 åkle m.m. Me skal nok ikkje rekna med at det var like flust på alle gardar og husmannsplass ar i Vats ikring år 1700. Då alt dette skulle skiftast, tok Ole sjølv unna 3 kyr og dei to beste hestane, 5 stutar og m.a. 21 sauer og 12 geiter. 80 åringen skulle ikkje liggja på latsida. Ole hadde lånt pengar til folk - 34 Rd 6 mark var det i «tilstaaende Gield». Her kan det høve å samanlikne med eit par andre kjelder for om mogeleg å finne utvikling eller kanskje korrigering av kjelder. Ikkje alle papir frå eldre tid er like pålitande. I dette skiftet kan me rekna med at buskapen både frå Nising og Stokkedal er med. Og me kan rekna med at oppgåvene er så nær sanninga som råd - arvingane var nok interessert i å finnefram alt som var på gard ane. I 1668 var det 3 hestar og 44 naut på desse to gardane, og dei sådde Il tønner korn. Matrikkelen frå 1723 er teken opp 15 år etter skiftet. Då hadde dei 3 hestar og 28 kyr. Ein pl ar rekna med at oppgåvene i 1723 er vel låge, og ikkje er det sikkert alle ungnaut er med heller der. Korleis var det i 1708? Då er rekna opp 5 hestar, men to av dei var gamle og lite verd 2 Rd mot 6 for dei beste. I alt var det 44 naut, og det høver godt med 1668. Ut frå desse i oppgåvene har det vore stabile tilhøve på gardane i denne tida. Kva så med oppgåvene i 1723? Er dei pålitande for denne garden, og syner det ein generell tendens? Me er så heldige å ha eit skifte berre 2-3 år før matrikkelen var teken opp. Dotter til Ole døydde i 1721 og ho budde på Nising. I dette skiftet er rekna opp 4 hestar, 26 naut og 77 sauer og geiter. Det stemmer svært godt med unnatak av sauer og geiter. Dersom geitene ikkje er tekne med i 1723, stemmer tala forbausande godt. Ut frå dette einskilde døme, er det ikkje grunnlag for hard kritikk mot tala i 1723. I 1668 var leidangen l bukkeskinn som svarar til 72 skilling, tienden 4 sp korn og småredsler 10 skilling. På garden var eit «ringe quernsted» og ved til husbruk.
a) Anna 1650 gm Gunnar Osmundsen Norheim, Etne frå N.Håland på Sandeid. (Etnesoga Il, s. 363.)
b) Brynhild 1654 gm I) Tore Torkildsen Nernes, Etne, gm 2) Lars Torbjørnsen Nernes. (Etnesoga Il, s. 369).
c) Johannes 1655 Vatnekvam 5.
d) Siri 1655 Eikesdal 4 og 5.
e) Eli Blikra 8, Nising 7.
f) Sakarias 1658 Blikra H 12.
g) Knut 1662 n. 1666 død før 1708.
--------------------
Ifølge Etne Bygdebok II side 363 døde Lisbeth etter 1670 og var gift med Ola Nising. Ifølge Vats Kyrkje 100 år side 53 om Stokkatavla og Stokkaslekta er Olav Johanneson gift med Lisbeth Sakariasdatter Norheim i Etne.
--------------------
Lisbet kom fra en velstående familie i Etne. Skiftet etter henne er bredt presentert i bygdeboka.
Hun (og slekten hennes bakover) er i følge Soga om Vats omtalt i Etnesoga II, s 363, så her er det mulig å finne ut mer om denne grenen.
Kilde: Soga om Vats, 1984, s. 650-52
|
Ca 1630 - Ca 1708 (73 år)
